Een onomkeerbaar besluit?
Sterilisatie niet iets waar je snel toe moet besluiten. De kans dat je als man spijt krijgt van een dergelijke ingreep moet je uitsluiten. U moet er vanuit gaan dat het een onomkeerbare ingreep is. Sterilisatie is een definitieve vorm van anticonceptie: u wordt onvruchtbaar.
Er bestaat wel een hersteloperatie, maar vaak lukt het toch niet om de zaadleiders weer goed te laten functioneren. Bovendien maakt het lichaam dan vaak antistoffen tegen de zaadcellen aan, waardoor ze worden afgebroken. De kans op een zwangerschap na een hersteloperatie is ongeveer 45%. Daarbij geldt wel dat hoe langer de vasectomie geleden is, hoe kleiner die kans van slagen wordt.
Maar weet u zeker dat u in de toekomst geen kinderen wilt hebben, dan is sterilisatie een prima keuze. In Europa laat ongeveer elf procent van de mannen zich steriliseren.
Sterilisatie: wat doen ze precies?
Het sperma van de man bestaat uit zaadvloeistof en spermacellen. Zaadvloeistof (sperma) wordt gemaakt in de prostaat. Wanneer een man klaar komt worden er vanuit de zaadballen via de zaadleiders spermacellen aan deze vloeistof toegevoegd.
Bij een vasectomie worden de zaadleiders onderbroken, zodat de spermacellen niet meer in de prostaat kunnen komen. Er wordt hiervoor een klein sneetje links en rechts van de balzak gemaakt om bij de zaadleiders te kunnen. De arts knipt een stukje uit de zaadleiders. Vervolgens worden de uiteindjes afgebonden of dichtgeschroeid. De huid bij de balzak wordt gehecht. De operatie duurt ongeveer 15-30 minuten, onder plaatselijke verdoving.
Hierna kunnen de zaadcellen niet meer naar buiten. In een 'zaadlozing' zitten dan geen zaadcellen meer, maar alleen spermavocht. Er kan dus geen zaad meer bij de vrouw komen. Zo wordt een zwangerschap voorkomen.
Waar en door wie?
U kunt zich bij een ziekenhuis laten steriliseren of bij een huisarts die hierin gespecialiseerd is.
Pijnloos?
De operatie is vrijwel pijnloos, alleen de verdoving (plaatselijk) kan wat vervelend aanvoelen. U zult wel merken dat er geopereerd wordt. U kunt bijvoorbeeld een trekkend gevoel in de onderbuik ervaren wanneer de zaadleiders tevoorschijn gehaald worden.
U staat dezelfde dag weer buiten. Er wordt aangeraden u door iemand thuis te laten brengen, en een aantal dagen een strak zittende onderbroek of zwembroek te dragen ter ondersteuning. Gedurende ongeveer zeven tot tien dagen wordt fietsen, sporten, zwemmen of zwaar tillen afgeraden, evenals geslachtsgemeenschap.
Er zijn mannen die de dagen na de operatie toch wel wat pijn ervaren, maar dit is uitzonderlijk en gaat vanzelf over.
Kans op complicaties
De kans op complicaties is zeer gering. Wanneer de verdoving is uitgewerkt, kunt u wel een paar dagen pijn ervaren in de lies, onderbuik en balzak maar een normale pijnstiller zou afdoende moeten helpen.
Een geringe blauwkleuring komt ook voor. Een blauwe verkleuring van de balzak en/of het begin van de penis komt vaak de eerste dagen na de sterilisatie voor.
De eerste dagen na de sterilisatie kunnen de zaadballen wat beurs aanvoelen en zijn ze pijnlijk als u loopt. Meestal gaan deze klachten na een paar dagen over. Later kan er voorafgaand aan een zaadlozing een pijnlijk gevoel optreden, maar dit is zeldzaam en meestal van tijdelijke aard.
Wat ook wel eens voorkomt - dat is dan de meest frequente maar nog steeds niet veel voorkomende complicatie - is een nabloeding waarbij het bloed in de balzak loopt. U kunt het vergelijken met een blauwe plek. U ziet een rode zwelling en de plek is gevoelig, maar levensbedreigend is zoiets nooit en dit gaat vanzelf over.
Ook wondinfecties komen vrijwel nooit voor, maar om de plek daar zoveel mogelijk tegen te beschermen mag u twee dagen niet douchen en pas na een dag of vijf weer een bad nemen. Aan de operatie hou je zelfs geen littekens over. In het begin zijn er twee kleine plekjes te zien daar waar de (zelfoplossende) hechtingen hebben gezeten.
Maar het is en blijft een operatie en uit de cijfers blijkt dat circa 5% van de mannen die zich laat steriliseren kans heeft op chronische pijn in de balzak.
Sterilisatie: de gevolgen voor uw seksleven
Na de ingreep is een man niet meteen onvruchtbaar. In de zaadblaasjes en de prostaat zitten nog levende zaadcellen van vóór de ingreep. U moet daarom nog voorbehoedmiddelen gebruiken tot uit de controle blijkt dat uw sperma geen levende zaadcellen meer bevat. Met andere woorden: pas na een twintigtal zaadlozingen zijn de zaadleiders 'leeg'. Pas na een periode van rond de drie maanden zijn er geen spermatozoa meer te vinden. Dit wordt tussentijds via controles nagekeken: tweemaal brengt de patiënt een spermastaal binnen en dat wordt onder een microscoop gelegd. Dit duurt slechts een paar minuten en je krijgt de uitslag meteen te horen.
Meestal zijn er bij de eerste controle al geen spermacellen meer te vinden, en als dit wel het geval is, leven ze meestal niet meer. In deze periode is het wel aan te raden nog veilig te vrijen en bijvoorbeeld condooms te gebruiken.
Wanneer weer seks?
U kunt weer vrijen (en ook mastruberen) zodra u daar weer zin in heeft. Dat kan de dag na de operatie zijn, maar ook de week erna. Het kan de eerste dagen wel een beetje gevoelig zijn. En u moet er aan denken nog wel een voorbehoedsmiddel te gebruiken.
Wat verandert er in de seks?
Sterilisatie van de man heeft geen invloed op de erectie of zin en plezier in seks. Er verandert fysiek gezien namelijk weinig.
Invloed van sterilisatie op erectie
De man kan nog een even goede erectie krijgen als voorheen. Ook het gevoel bij het klaarkomen blijft precies hetzelfde.
Vasectomie vindt plaats buiten het lichaam, in de balzak, wat betekent dat het niet raakt aan de vitale delen die een erectie onmogelijk zouden kunnen maken of de gevoeligheid van de penis zouden kunnen aantasten.
Zaadlozing na sterilisatie
Bij het klaarkomen spuit er vrijwel net zoveel vocht naar buiten als voorheen. Het grootste deel van een zaadlozing bestaat namelijk uit prostaatvocht, slechts ongeveer drie procent is sperma. Het is dus een misvatting dat je na een vasectomie niet meer ejaculeert of dat de zaadlozing "waterig" wordt. De zaadlozing blijft na de ingreep volkomen normaal, er zitten alleen geen zaadcellen meer in het sperma. Maar met het blote oog is dit verschil echt niet te zien.
Ondertussen blijft een man wel gewoon zaad produceren. Normaal gezien bereikt overigens 40 tot 50 procent van het sperma nooit het punt van ejaculatie: in de bijbal vindt een soort 'survival of the fittest' plaats: de zwakkere cellen worden afgebroken en door het lichaam geabsorbeerd. Na een vasectomie gaat dit proces een paar versnellingen hoger en wordt al het sperma afgebroken.
Hormoonhuishouding
De hormonenhuishouding wordt niet aangetast dus medisch gezien is de vrees voor het wegvallen van het libido ongegrond. Je blijft als man gewoon de hormonen, zoals testosteron produceren.
Plezier in seks na sterilisatie
De meeste mannen - en koppels - blijken seks zelfs juist als veel beter te ervaren omdat alle remmingen wegvallen: er bestaat immers geen kans meer op zwangerschap. Ook is er geen verandering in frequentie of potentie. Voor vrouwen kan het helpen dat ze de pil niet meer hoeven te slikken, waardoor zin in seks kan toenemen, daar pilgebruik hier wel eens een rem op legt.
Ook al verandert er fysiek niets, psychisch kan er voor sommige mannen wel wat veranderen. Het komt weinig voor maar desalniettemin zijn er mannen die het als een gemis ervaren dat ze niet meer vruchtbaar zijn.
Kosten van sterilisatie
Een vasectomie wordt niet vergoed in het basispakket van de ziektekostenverzekering. In de meeste aanvullende pakketten wordt een vasectomie wel vergoed. Soms is er sprake van een gelimiteerde vergoeding. Wij adviseren u uw verzekeringspolis na te kijken welk bedrag bij u vergoed wordt. Op de website van Independer vindt u een gratis en actueel overzicht van vergoedingen van sterilisatie vanuit de de verschillende zorg-verzekeringen.
De voor- en nadelen van sterilisatie op een rijtje:
Voordelen
• Zeer betrouwbaar
• U hoeft nooit meer aan anticonceptie denken
• De testosteron productie en seksuele gevoelens veranderen niet
• Weinig bijwerkingen
• Zaadlozing is na sterilisatie gewoon mogelijk en ziet er “normaal” uit
Nadelen
• Het is en blijft een operatie
• Kostbaar
• Pas na 3 maanden is de operatie volledig en bent u definitief onvruchtbaar
• U kunt de knoopje in de zaadleiders voelen
• Zo'n 5% van de mannen die zich laat steriliseren heeft kans op chronische pijn in de balzak.
• Zeer zelden worden tijdens de ingrepen de bloedvaten van de ballen beschadigd waardoor de bloedtoevoer niet meer optimaal is en de ballen kleiner worden
• Hersteloperatie heeft slechts in 45% van de gevallen succes
• Spijt
Let wel: tegenwoordig zijn er ook methodes die sterilisatie van de vrouw snel en eenvoudig mogelijk maken.
